De FGZ is nauw betrokken bij vakopleidingen en jong talent. Om die reden krijgen drie studenten van Zadkine Vakschool Schoonhoven elk jaar een award. Het gaat om een juwelier, een uurwerktechnicus en een goudsmid die er tijdens hun studie op eigen wijze uit springen. Een portret van de drie getalenteerde vakgenoten die dit jaar de award in ontvangst mochten nemen.

Door: Thea van Setten
Dit artikel is verschenen in vakblad Edelmetaal oktober 2025 © Federatie Goud en Zilver

Beste Leerling Juwelier: Daantje Ottenschot
Daantje had eerst een hele andere carrière op het oog. Ze begon met de opleiding onderwijsassistent, maar voelde zich daar niet thuis. Het was haar vader die haar stimuleerde om eens bij de Zadkine Vakschool in Schoonhoven te gaan kijken. Dat bleek al snel een goede zet. “Ik voelde daar meteen een klik”, zegt Daantje. “Ik ben begonnen met de opleiding goudsmeden en later overgestapt naar de juweliersrichting. Ik vond de technieken bij het goudsmeden wel heel interessant, maar de uitvoering was niet zo mijn ding.” Na de eerste stage bij Van Gurp Juweliers in Breda is de passie voor het juweliersvak pas echt begonnen. “Zij zijn heel enthousiast over het vak en kunnen het ook goed overbrengen. Ze hebben me overal bij betrokken en vooral de contacten met de klanten spraken me erg aan.”

Taxeren
Voor haar tweede stage kwam Daantje terecht bij Ouёndag en Silberman Expertise en Taxatiebureau. Ook dat was een schot in de roos. “Wat ik er vooral leuk aan vind is het onderzoeken van de sieraden en het verhaal erachter. Het gaat net iets verder dan bij de juwelier. Je kunt vaak aan de hand van de stempels exact achterhalen waar een sieraad vandaan komt en wie het heeft gemaakt. Aan de hand van het stempel, het goudgehalte, de edelstenen en het specifieke design kun je het sieraad taxeren.” Inmiddels werkt Daantje bij Ouёndag en Silberman en gaat ze daarnaast in september beginnen met de opleiding Taxeren van juweliersartikelen van na 1952. “In dit vak draait het vooral om kennis”, volgens Daantje. “Dat is je meerwaarde bij het taxeren en ik vind het leuk om er zoveel mogelijk vanaf te weten.”

Verrassing
Dat ze de FGZ-award voor Beste Leerling Juwelier heeft gewonnen kwam voor Daantje als een complete verrassing. Waarom ze denkt dat zij die prijs heeft gewonnen? “Ik denk dat mijn interesse en passie voor het vak een rol hebben gespeeld. Ik ben heel leergierig en kan me dingen ook wel snel eigen maken, als ik dat over mezelf mag zeggen. Ik ben ook wel een doorzetter. En het leggen van contacten en gesprekken met klanten vind ik heel leuk en dat gaat me ook gemakkelijk af.”

Verhalen
De passie van Daantje ligt vooral bij vintage sieraden. “Ik vind het verhaal erachter vaak heel boeiend. Soms weet iemand bijvoorbeeld niet precies waar een erfstuk vandaan komt. Als je dan, via onderzoek, aan een klant kunt vertellen uit welke tijd een sieraad komt, vinden ze dat vaak interessant. Ik ga samen met één van de taxateurs van Ouёndag en Silberman op pad voor taxaties, maar ook voor expertises van verloren of gestolen sieraden. Daar leer ik veel van, ook van de gesprekken en contacten tijdens de huisbezoeken. Ik weet zeker dat ik hier op mijn plaats ben en me verder wil ontwikkelen in dit vak.”

Beste Leerling Goudsmeden: Tyko Bos
Tyko was zo enthousiast over de vakopleiding in Schoonhoven tot goudsmid dat hij zich al had ingeschreven voordat hij naar de open dag van de opleiding was geweest. “Ik heb nog een 1-daagse cursus gedaan bij een goudsmid. Toen wist ik het helemaal zeker; deze opleiding is mij op het lijf geschreven. Ik hou ervan om met mijn handen bezig te zijn. Vroeger maakte ik al pijlen en bogen en heb ik al het meubilair van mijn slaapkamer zelf in elkaar gezet. Ik hou van creëren en van precisiewerk. Reparaties vind ik ook heel interessant. Bijvoorbeeld erfstukken restaureren en repareren, die dan weer generaties mee kunnen. Dat vind ik bijzonder.”

Stage wordt baan
Tijdens de opleiding aan de Vakschool heeft hij vooral de basistechnieken goed onder de knie gekregen. “Dat kun je jezelf echt niet aanleren. Daarvoor heb je de kennis van de docenten en alle apparatuur nodig. Het leuke is dat je je heel snel kunt ontwikkelen. Na een aantal maanden kon ik zelf al eenvoudige sieraden in elkaar zetten. Altijd handig als verjaardagscadeautjes”, grapt Tyko. Zijn stage bij Atelier De Vaal in Schoonhoven, met de ambachtelijke werkplaats voor juweliers en goudsmeden, is zo goed bevallen dat hij daar nu werkt. “Ik kan hier nog veel dingen leren. Bijvoorbeeld gieten, 3D-tekenen en edelstenen zetten. Daar wil ik me nog verder in ontwikkelen en dat kan allemaal onder begeleiding bij De Vaal. Je bent als goudsmid nooit klaar met leren. Dat is het leuke van dit vak. Er zijn zoveel verschillende technieken. Iedere goudsmid pakt het toch weer net anders aan.”

FGZ-award
Toen hij zijn diploma had ontvangen wilde hij al bijna weglopen – zijn familie was de zaal al uit – toen hij tot zijn verbazing zijn naam hoorde omroepen als winnaar van een FGZ-award. “Dat kwam als een complete verrassing. Ik voelde me heel vereerd en kon het bijna niet geloven.” Dat besef kwam pas een dag later. “Ik denk dat het ermee te maken heeft dat ik enorm gemotiveerd was om van deze opleiding een succes te maken. Ik heb zoveel passie voor het vak. Dat hebben ze denk ik wel gemerkt.”

Team
“Ik vind het leuk om in een team te werken. We zitten hier soms wel met zeven goudsmeden, dan is het grappig om te zien hoe iedereen zijn eigen aanpak heeft bij een reparatie.” Wat zijn sterke punten zijn? “Ik kan goed details zien in een sieraad. Bijvoorbeeld of ergens een imperfectie zit, zoals bobbeltjes of inkepingen. Technieken kun je leren, kijken niet. Daar moet je toch wel aanleg voor hebben. Ik ben ook wel een perfectionist. Dat komt goed van pas in dit beroep.” Voorlopig zit hij goed bij De Vaal. “Ik wil mezelf eerst verder ontwikkelen. Een complete goudsmid worden. Ik heb nu nog geen ambitie om een eigen zaak te beginnen, maar wie weet – in de toekomst – als ik het vak tot in de puntjes beheers.”

Beste Leerling Uurwerktechniek: Indy Hoftijzer
Indy vond het altijd al leuk om met haar handen te werken. Samen met haar vader kasten in elkaar zetten of andere kleine klusjes in huis. Na een omweg via ergotherapie – wat haar toch minder aansprak – kwam ze terecht bij de opleiding uurwerktechniek. “Wat me zo aanspreekt in deze opleiding is dat je na de observaties en het onderzoek van een uurwerk meteen aan de slag kunt. In het eerste jaar had ik meer met horloges. Maar in het tweede jaar ben ik echt gegrepen door de klokken. Dat komt vooral door het enthousiasme van de docent klokken maken, stagebegeleider en klokkenmaker Joost Jongerius in Wagenberg, en klokkenmaker Jan Ubels in Bredevoort, waar ik – tijdens de opleiding – op zaterdag werkte. Zij hebben mijn passie voor klokken enorm aangewakkerd.”

Ambacht
We vroegen Indy wat er dan zo leuk is aan klokken maken. “Elke klok is anders. En het gaat erom dat je alles zo origineel mogelijk herstelt. Als er een onderdeel kapot is, dan moet je dat zelf maken. Er liggen geen kant-en-klare onderdelen op voorraad. Dat maakt ook het echte vakmanschap. Het technische van het vak spreekt me heel erg aan. Ik ben toch wat minder van het ontwerpen en het design wat bij goudsmeden belangrijk is en ook het verkopen als juwelier vind ik minder leuk. Ik zie mezelf meer als een probleemoplosser en dat is nu net waar het bij klokken maken om gaat.”

Eigen bedrijf
De vraag komt op of er genoeg werk is in het repareren en restaureren van klokken. “Er is werk, maar het is lastig om bij iemand als klokkenmaker in dienst te treden”, vertelt Indy. “Dat kan gewoonweg kostentechnisch bijna niet uit. Wat je natuurlijk wel kunt doen is een eigen bedrijf beginnen. Ik ben dan ook op 1 juli gestart met Hoftijzer Uurwerktechniek. Ik werk nu in opdracht van Joost en Jan en ben daarnaast bezig om nieuwe klanten te werven, vooral via mond-tot-mond reclame. Dat lijkt al te gaan lukken. Ik ben bezig met een aantal potentiële klanten.”

Prijswinnaar
Eigenlijk had Indy stiekem wel een beetje gehoopt de FGZ-award te winnen. “Ik ben altijd heel actief geweest tijdens mijn studie. Niet alleen bij uurwerktechniek, maar ik zat ook in het bestuur van de studentenvereniging. En ik ben nogal een leergierig type. Als ik iets niet snapte, ging ik meteen vragen hoe het in elkaar stak. Ook de plannen voor mijn eigen bedrijf hebben misschien wel een rol gespeeld. Met dat idee was ik toen ook al bezig.”

Toekomst
Ondanks de moeilijke markt voor klokkenmakers ziet Indy de toekomst rooskleurig tegemoet. “Ik krijg veel steun van Joost en Jan en ook van mijn familie. Zij hebben een goed netwerk, waar ik gebruik van kan maken. Ik heb ook veel aan de kennis die ik op school heb opgedaan. Bijvoorbeeld hoe je een ondernemersplan moet maken. Maar de werkelijkheid is toch anders. Mijn ervaring is wel dat je een eigen bedrijf stap voor stap aan moet pakken. Ik had in het begin de neiging alles tegelijk te willen doen, maar dat werkt niet. Ik focus me nu vooral op het werven van nieuwe klanten en op het maken van een website.”