Een vriendschap van meer dan 20 jaar, een menselijk avontuur, het hoogtepunt van hoogvliegende horloge-expertise en de ongeëvenaarde samenkomst van toegewijde talenten voor de liefdadigheidsveiling Only Watch: de Tourbillon Planetarium Only Watch 2023 brengt de tourbillon van Frederique Constant, de opmerkelijke handmatige afwerking en het planetarium van Christiaan van der Klaauw, het kleinste ter wereld – en het eerste ooit ontwikkeld voor een polshorloge – bij elkaar. Een sublieme creatie, volledig met de hand afgewerkt en uitgevoerd in een platina kast van slechts 42 mm, en een wereldprimeur die het planetarium van het Nederlandse bedrijf combineert met de Geneefse tourbillon, voor de gelegenheid met een wijzerplaat van aventurijn.
Al 35 jaar heeft Frederique Constant zijn motto van traditionele Zwitserse luxe horlogerie voor een eerlijke prijs waargemaakt. Het was een formule die tot dan toe onmogelijk leek, maar een die Aletta en Peter Stas, de oprichters van het bedrijf, wisten te creëren. Deze visie werd verwezenlijkt met de hulp van tientallen horlogemakers, ontwerpers en ambachtslieden die binnen de muren van de Manufacture Frederique Constant in Genève werkten.
Niels Eggerding was een van de pijlers van dit traject. Van verkoopdirecteur tot algemeen directeur en uiteindelijk CEO van de Frederique Constant Group, hielp hij het bedrijf geleidelijk aan internationale allure en de status van een gerenommeerd horlogehuis te geven. Naast hem was Pim Koeslag bijna een kwart eeuw lang een van de technische breinen achter de creatie van meer dan 30 Manufacture kalibers, waaronder de eerste in 2004.
Een zeer succesvolle overgang
Een paar maanden geleden nam Pim Koeslag het roer over van het huis Christiaan van der Klaauw, net als hij een Nederlander, evenals de oprichters van Frederique Constant en Niels Eggerding. Als symbool van de langdurige vriendschap tussen Zwitserland en Nederland maakten de twee huizen van de overdracht gebruik om hun expertise te bundelen. Niet voor een collectie, maar voor een uniek uurwerk, ten behoeve van een doel dat Frederique Constant na aan het hart ligt: Only Watch. De veiling wordt sinds 2003 elke twee jaar gehouden onder het beschermheerschap van Prins Albert II van Monaco, waarbij de opbrengst naar de Only Foundation gaat. Frederique Constant steunt de stichting sinds 2005.
Een groot aantal ‘primeurs’
Een uitzonderlijke samenwerking vraagt om een uitzonderlijke creatie. De Tourbillon Planétarium Only Watch 2023 is één van de vele primeurs. Allereerst is het de eerste Tourbillon van Manufacture Frederique Constant met een planetarium. Omgekeerd was geen enkel uurwerk van Christiaan van der Klaauw van dit type ooit uitgerust met een tourbillon. Het is ook de eerste keer dat een Manufacture-creatie van Frederique Constant is uitgerust met een aventurijnen wijzerplaat, evenals een platina kast van 42 mm, speciaal ontworpen voor dit model alleen. Tot slot is het ook de eerste keer sinds de oprichting dat Frederique Constant een dubbele datum & maandweergave, met wijzers, in een individuele teller heeft opgenomen. Al met al vijf primeurs in hetzelfde horloge, geproduceerd in één oplage: een unicum in de geschiedenis van Frederique Constant.
De grootsheid van het planetarium
De Tourbillon Planétarium Only Watch 2023 speelt open kaart. Tegen de kosmische achtergrond van de aventurijnen wijzerplaat toont het uurwerk trots zijn twee belangrijkste complicaties. Op 12 uur zit het planetarium dat is ontworpen door Christiaan van der Klaauw. Meer dan 40 jaar, in 1982, geleden creëerde het zelf voor een klok, voordat hij het in 1999 miniaturiseerde voor een polshorloge. Sindsdien is het bedrijf de onbetwiste expert geworden in uurwerken met astronomische complicaties en is het planetarium steeds verder geperfectioneerd, met als hoogtepunt de versie die vandaag is onthuld en die het kleinste mechanische planetarium ter wereld is.
Heliocentrisch brengt het op één oppervlak zes bewegende schijven samen, elk met een planeet en zijn eigenlijke omwenteling: Mercurius (88 dagen), Venus (225 dagen), Aarde (365 dagen), Mars (687 dagen), Jupiter (12 jaar) en tot slot Saturnus (29 jaar). Om dit planetarium tot leven te brengen, werd in de ateliers van de Nederlandse horlogemaker een ballet van radertjes gemaakt bestaande uit 700 met de hand gefreesde tanden. Een krachttoer die betekent dat sommige van de bewegingen die met deze tijden samenhangen op een extreem verlaagde snelheid draaien. U zult dus bijna 30 jaar moeten wachten om Saturnus, de buitenste planeet in het planetarium, helemaal rond te zien gaan…
De planetariumrondleiding geeft de rotatiehoeken aan (van 0° tot 360°) en, voor elke sector, de astrologische tekens geïndexeerd naar de relatieve positie van de Aarde. Tot slot weerspiegelen de kleuren van de planeten – met de hand geschilderd – de kleuren van de kleurenkaart van Only Watch 2023, zonder hun authentieke oorspronkelijke tint te verraden.
Complicaties en afwerking aan de top
Op 6 uur wordt de Manufacture Tourbillon onthuld, ontworpen, geassembleerd en afgewerkt door Frederique Constant in zijn fabriek in Genève. Het is geïntegreerd in een uurwerk dat volledig met de hand is gemaakt. Met behulp van traditionele gereedschappen en instrumenten hebben twee horlogemakers wekenlang elk onderdeel nauwgezet uitgevoerd: onder andere een naaldvijl voor het afschuinen, een horlogehamer voor het hameren. Voor een enkele brug waren twee tot drie dagen werk nodig.
Het kralenwerk en het bewerken van de zijkanten is met de hand gedaan, en alle onderdelen zijn aan alle kanten versierd – zelfs de kanten die het oog niet kan zien. Maar voor alles wat wel zichtbaar is, heeft Frederique Constant aan de kleinste details gewerkt, zoals de gepolijste schroeven. Hiervoor werd een bijzonder lastige techniek gebruikt waarbij een zinkplaat met diamanten is gepolijst. Eenmaal gepolijst, wisselt de weergave van de schroeven van staal naar zwart afhankelijk van het licht, waardoor een contrast ontstaat dat altijd uniek is, afhankelijk van de belichting van de wijzerplaat. Het uurwerk heeft ongeveer veertig van deze schroeven. Per schroef is ongeveer 40 minuten nodig om ze met de hand te polijsten en af te schuinen.
De balans van een originele compositie
Op de wijzerplaat worden deze twee complicaties, hier voor het eerst samengebracht, aangevuld met twee tellers die aan weerszijden zijn geplaatst voor een perfecte visuele harmonie: de binomiale dag en maand op 9 uur, en de respectievelijke emblemen van Frederique Constant en Christiaan van der Klaauw op 3 uur, omringd door de woorden “Only Watch Piece Unique”. De omsnoering van de tourbillon toont trots deze samenwerking in zijn geheel: “Frederique Constant X Christiaan van der Klaauw”.
Op de achterkant van de kast heeft Frederique Constant een decoratie aangebracht die speciaal bedoeld is voor de automatische brug (of bâti). Het bevat een artistieke gravure in miniatuur, met de hand gemaakt met een meer figuratieve en abstracte uitstraling, waar de zon symbolisch haar plaats inneemt in het centrum van de compositie en dus van het oscillerende gewicht. Rondom vallende sterren en planeten op een sterrentocht in een vrolijk ongeorganiseerde kosmos. Voor het kind dat in elke verzamelaar schuilt en met zijn hoofd (een beetje) in de wolken leeft…
Only Watch: wereldtournee en veiling
De veiling zelf wordt voorafgegaan door een rondreizende tentoonstelling van alle stukken. Deze begint begin september in de Verenigde Staten en eindigt op 5 november 2023 in Genève. Deze tentoonstelling zal verzamelaars, liefhebbers en vertegenwoordigers van de media in staat stellen om alle creaties voor Only Watch 2023 te ontdekken. Tussendoor zullen Azië, Europa en het Midden-Oosten hun eigen podia organiseren.
Op 5 november 2023 worden horlogefabrikanten, partners en donateurs uitgenodigd voor de veiling in het congrescentrum PALEXPO in Genève. De veiling wordt georganiseerd met de steun van Christie’s en begint om 14.00 uur CET (in de zaal, online, telefonisch en via aankooporder). Alle opbrengsten van de veiling zullen worden gedoneerd aan de Only Foundation, ter voortzetting van het humanistische en altruïstische karakter dat haar lot sinds 2005 heeft bepaald.
