Edelsmeden zonder computer kan altijd. Mét heb je echter meer creatieve mogelijkheden. Eric Eelman, Rhino Application engineer en trainer bij het Amsterdamse softwarebedrijf MacroCad, weet er alles van.

Rhino, van rhinoceros ofwel neushoorn, is natuurlijk een gekke naam voor een ontwerpprogramma. In de ontwikkelingsfase heette het dan ook Sculptura, omdat je ermee ‘sculpt’, modelleert dus. De bijnaam van het programma was om onduidelijke reden Rhino, en die is blijven hangen.

Nauwkeuriger
Sculptura was in 1993 een antwoord op het programma AutoCAD, dat was ontwikkeld om technische tekeningen te maken. Het werkt op basis van lijnen en driehoekige of vierkante vlakken om vormen te creëren. Rhino, in de handel sinds 1998, is een algemeen 3D-tekenprogramma, gebruikt door bijvoorbeeld architecten en scheepsbouwers. Het modelleert veel nauwkeuriger, omdat het een techniek gebruikt om oppervlakken letterlijk om te vouwen. Specifieke aanvullingen (plug-ins) maken het nog beter geschikt voor het ontwerpen van sieraden, omdat ze handige functies toevoegen. Maar ook zonder plug-ins is Rhino prima geschikt voor het ontwerpen van sieraden.

Fotorealistisch
“Met Rhino kan je heel simpel en vrijwel zonder beperkingen ingewikkelde vormen tekenen”, legt Eric Eelman uit. “Vervolgens kun je je ontwerp van alle kanten bekijken, extra mogelijkheden uitproberen, zien of vormen op elkaar aansluiten en controleren of het ontwerp daadwerkelijk te maken is. Je kunt een render creëren, een bijna fotorealistische afbeelding. Je klant ziet dan heel precies hoe het sieraad wordt. Met handtekenen kan dat allemaal niet.”

Onderscheiden
“Je kunt je ontwerp ook voor weinig geld laten printen in was of staal, zodat de klant kan voelen hoe het zit op het lichaam, of welk gewicht het definitieve sieraad ongeveer zal hebben. Bij gespecialiseerde bedrijven kun je het zelfs direct in goud laten printen. Ik denk dat kunnen ontwerpen op de computer een pré is voor goudsmeden die op de toekomst voorbereid willen zijn. Je kunt je naar klanten onderscheiden met unieke of bijzondere ontwerpen.”

Veel dóen
Eric geeft bij softwarebedrijf MacroCad in Amsterdam cursussen Rhino aan iedereen die het wil leren, op locatie of online. Alles wat je nodig hebt zijn basiscomputervaardigheden en kunnen omgaan met Windows. Een cursus specifiek gericht op sieraadontwerpen duurt vier dagen. Cursisten zijn daarna in staat hun eigen ontwerpen digitaal te tekenen, hebben een grondig begrip van de basisfuncties en weten hoe je andere functies kunt vinden. Dat zijn er zo’n zevenhonderd, dus vanaf dat moment wordt het verder leren door heel veel dóen.

Beginnen
Sommige cursisten hebben al wat 3D-tekenkennis opgedaan via YouTube-filmpjes, maar komen alsnog op cursus. Eric: “YouTube is prima als je de basiskennis al hebt. Een goed begin is ook experimenteren met het gratis online programma SketchUp for Web. Als je daarna de training Rhino doet kun je echt goed aan de slag. Bovendien kun je veel kennis halen en delen binnen de Rhino-community. Die is heel groot en iedereen is zeer bereid elkaar te helpen.”

Risico’s nemen
“Als mensen het tekenen op de computer eenmaal in de vingers krijgen worden ze erg enthousiast. Uiteindelijk pakt iedereen het op, al hebben vooral jongeren interesse. De oudere generatie is wat terughoudender. ‘Het belemmert me in mijn creativiteit’, zeggen ze weleens. Maar het biedt juist méér mogelijkheden. Je kunt meer risico’s nemen, want omdat je digitaal ontwerpt hoef je niet bang te zijn om fouten te maken. De inspanning van het leren betaalt zich heel snel uit.”

Arek Baronyan (Baronyan Edelsmederij, Harderwijk) over CAD
“Het eerste model dat ik ontwierp op Rhino was meteen voor een klant. Een simpele solitair die je ook met de hand had kunnen maken. Heel veel avonden zat ik met koppijn naar het computerscherm te kijken, maar het enige wat je uiteindelijk verliest is tijd. Geen verspild goud, geen kapotte stenen. En voor mij werkt leren goed als er druk achter zit, als het een beetje pijn doet. Dan leer je ook dingen die je op dat moment niet nodig hebt en je wordt steeds sneller. Daardoor doe ik nu een uur over een model waar ik vroeger twee weken mee bezig was. Tegenwoordig maak ik ook moeilijke ontwerpen, die een heel ervaren knappe goudsmid misschien met de hand zou kunnen construeren, maar ik niet. Ik teken ingewikkelde contouren, patronen of versieringen. Soms zitten de gaatjes of kuiltjes voor zettingen er al in, op precies de juiste afstand van elkaar, of zelfs met de greinen er al aan. Met CAD kun je doorgaan tot het perfect is, maar vooral kun je een sieraad vergaand personaliseren. Dat is het mooiste dat er is.”

www.macrocad.nl, www.sketchup.com, www.rhino.nl, www.rhino3d.com
Rhino Community: discourse.mcneel.com

Tekst: Wilmie Geurtjens
Foto links: render van een ring, getekend in Rhino
Foto rechts: een van de eerste CAD-modellen van Arek Baronyan. Een klant wilde van haar hartklep een hanger laten maken. Deze had 20 jaar dienst gedaan en was vervangen door een nieuwe. Reden voor een speciaal sieraad!

Lees ook het artikel over CAD-CAM op Zadkine Vakschool Schoonhoven!