Bedrijven in de sieraden- en horlogebranche die grote contante geldbedragen accepteren kunnen te maken krijgen met de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). Wat houdt deze wet in? Voor welke ondernemers geldt de Wwft en wat wordt er van hen verwacht?
De Wwft heeft als doel witwassen en terrorismefinanciering te bestrijden. Witwassen houdt in dat illegaal verkregen vermogen legaal wordt gemaakt, zodat de illegale herkomst niet langer zichtbaar is. Er is sprake van terrorismefinanciering als vermogen wordt gebruikt om terroristische activiteiten mogelijk te maken.
Cliëntenonderzoek
De Wwft schrijft voor dat een ondernemer een cliëntenonderzoek moet doen als hij betalingen in contanten ontvangt van € 10.000 of meer (in één keer of in termijnen). Deze verplichting geldt niet alleen voor de verkoop van goederen, maar ook voor de in- en aankoop ervan. De ondernemer moet de identiteitsgegevens van de cliënt controleren, vastleggen en vijf jaar bewaren. Denkt de ondernemer dat er bij een bepaalde transactie sprake kan zijn van witwassen of terrorismefinanciering dan dient hij deze te melden bij FIU-Nederland.
Altijd melden
De in- en verkoop van bepaalde goederen (waaronder juwelen, edelstenen en edele metalen) waarbij de contante betaling € 20.000 of meer bedraagt, dient altijd gemeld te worden. Verder moet een transactie van of ten behoeve van iemand die uit een land komt dat op de lijst met risicolanden staat ook altijd worden gemeld.
Niet-contante betalingen
Bij betalingen die niet contant gedaan worden, bijvoorbeeld via de bank of met een creditcard, hoeft de ondernemer niets te doen. Let op: een storting door een cliënt van contant geld op de bankrekening van de winkelier geldt wel als contante betaling.
Wie krijgen te maken met de Wwft?
– Juweliers en goudsmeden, maar ook business-to-businesshandelaren die contante betalingen accepteren van € 10.000 of meer;
– Ondernemers die als tussenpersoon bemiddelen bij het tot stand brengen van overeenkomsten (bemiddelaars) zoals ondernemers die sieraden van collega-ondernemers in consignatie hebben. Zij worden namelijk gezien als bemiddelaars. Hiervoor geldt het volgende, uitgelegd in een voorbeeld:
Een ondernemer (of particulier) geeft sieraden in consignatie bij een juwelier. De juwelier dient bij het aangaan van de consignatieovereenkomst een cliëntenonderzoek in te stellen naar degene van wie hij de sieraden koopt (de eigenaar), los van de waarde van de sieraden. Als de juwelier een vermoeden heeft dat witwassen of financieren van terrorisme aan de orde is, dient hij hiervan melding te maken bij FIU-Nederland. Als de juwelier de sieraden verkoopt en de klant betaalt een bedrag van meer dan € 10.000 in contanten, dan moet de juwelier een cliëntenonderzoek doen naar de klant. Vermoedt de juwelier bij deze klant witwassen of financieren van terrorisme dan moet hij ook dit melden bij FIU-Nederland. Bedraagt het contante bedrag € 20.000 of meer, dan dient hij sowieso een melding te maken. Als de juwelier het contant ontvangen bedrag ook contant overhandigt aan de eigenaar, dan dient deze dit te melden.
Risicomanagement
Wanneer een ondernemer contante bedragen ontvangt boven de €10.000 of bemiddelt bij de aan- of verkoop van sieraden of horloges, dan geldt voor deze onderneming dat de risico’s van witwassen en financiering terrorisme ingeschat, benoemd en afgedekt moeten worden door middel van protocollen in voorkomende situaties. De ondernemer dient dit vast te leggen in zijn administratie. Dit noemt men Risicomanagement.
Leidraad en risicomatrix
Als hulpmiddel heeft het Bureau Toezicht Wwft een risicomatrix opgesteld, die de ondernemer kan gebruiken bij de implementatie van het risicomanagement binnen zijn onderneming (te downloaden via www.belastingdienst.nl met de zoekopdracht Wwft). In de leidraad staan alle richtlijnen voor kopers en verkopers van goederen. Er is een aparte leidraad voor bemiddelaars. Voor het risicomanagement is een hulpmiddel ontwikkeld; in deze risicomatrix staat een aantal belangrijke punten en situaties. Let op: ondernemers zijn verantwoordelijk voor een risicoanalyse van de onderneming en dienen de matrix zelf aan te vullen met eventuele punten en situaties die er niet op staan maar wel bij hen voorkomen.
Controle naleving wettelijke regels
Bedrijven dienen één van de personen die binnen het bedrijf het dagelijkse beleid bepalen aan te wijzen als verantwoordelijk voor de naleving van de regels die voortvloeien uit de Wwft. Grote bedrijven dienen een compliance officer en een onafhankelijke auditor aan te wijzen. Dit zijn bedrijven die voldoen aan minimaal twee van de volgende drie criteria: tenminste 50 medewerkers, activa ter waarde van min. € 6 miljoen en netto-omzet van min. € 12 miljoen. Meer informatie over deze functies is verkrijgbaar bij FIU-Nederland.
Afwegen
Het accepteren van grote bedragen in contanten vergt dus maatregelen. Ondernemers moeten zich daarvan bewust zijn voordat ze besluiten om contante transacties van € 10.000 of meer te accepteren. Het is verstandig om eerst de afweging te maken of het allemaal de moeite waard is. Wie hier geen zin in heeft, doet er goed aan om duidelijk aan te geven dat aankopen boven dit bedrag niet contant afgerekend kunnen worden.
Limiet op contante betalingen van € 3.000
Vooralsnog geldt de Wwft zoals die er nu ligt, maar er is een nieuw wetsvoorstel ingediend waarin een limiet op contante betalingen van € 3.000 wordt gehanteerd. Mogelijk is het dus binnen afzienbare tijd niet meer mogelijk om aankopen boven dit bedrag contant af te rekenen. Met dit verbod moet het nog lastiger worden om geld dat op criminele wijze verkregen is te investeren in bijvoorbeeld juwelen en horloges. Een dergelijk verbod geldt al in diverse andere Europese landen. Tot het moment waarop dit voorstel aangenomen en definitief is dient de procedure zoals in dit artikel beschreven nageleefd te worden.
FIU-Nederland
FIU-Nederland is de organisatie waar de meldplichtige instellingen ongebruikelijke transacties dienen te melden. Met analyses van gemelde ongebruikelijke transacties legt FIU-Nederland transacties en geldstromen bloot die te relateren zijn aan witwassen, financiering van terrorisme of onderliggende misdrijven. Nadat transacties verdacht zijn verklaard door het FIU-Nederland worden deze ter beschikking gesteld aan diverse handhavings- en opsporingsdiensten.
Meer informatie
Alle actuele informatie over de Wwft is te vinden op www.fiu-nederland.nl en www.belastingdienst.nl met de zoekopdracht Wwft.
