Al meer dan zeshonderd jaar worden edelmetalen voorwerpen gecontroleerd op het gehalte aan edelmetaal. Daarmee is dit de oudste vorm van consumentenbescherming in Nederland. Verkoopt u edelmetalen voorwerpen, dan vindt u in de Waarborgwet waar ze aan moeten voldoen. Dit geldt niet alleen voor edelmetalen voorwerpen die in een winkel worden verkocht, maar ook voor de verkoop via het internet. Per 1 juli 2020 is de Waarborgwet aangepast en gemoderniseerd.

Wat moet gekeurd worden?

Alle ondernemingen die producten van edelmetaal verkopen moeten ervoor zorgen dat deze gekeurd zijn. Vrijgesteld van de keuring zijn gouden artikelen die minder dan 1 gram goud bevatten en zilveren voorwerpen met minder dan 8 gram zilver.
In Nederland mag een voorwerp goud genoemd worden als het tenminste een goudgehalte heeft van 585/1000 (14 karaat). Voor zilver is het laagste gehalte 800/1000 en voor platina 850/1000. Voorwerpen met een lager gehalte mogen geen goud, zilver of platina worden genoemd.

Belangrijke wijzigingen in de Waarborgwet per 1 juli 2020

• Minder dan 14-karaat
Voornemens om lagere gehalten goud op te nemen in de wet zijn niet doorgegaan. Dit betekent dat gehalten beneden 14-karaat in Nederland niet als goud verkocht mogen worden. In de eerste versie van de nieuwe wettekst stond wel dat deze gehalten goud genoemd mocht worden, maar dit is op nadrukkelijk verzoek van de leden van de Federatie Goud en Zilver en de waarborginstellingen geschrapt.
• Platina
Er zijn twee nieuwe gehalten voor platina bijgekomen, 850 en 900 duizendsten. Hiervoor zijn nieuwe gehaltetekens gemaakt. Verder kon in de oude wet iridium in platinavoorwerpen als platina worden meegerekend, maar dit is in de nieuwe wet niet meer het geval. Voorbeeld: een voorwerp gemaakt van een legering bestaande uit 930 duizendsten platina en 20 duizendsten iridium werd onder de oude wet gewaarborgd als Pt 950. Onder de nieuwe wet zal een dergelijk voorwerp als Pt 900 worden gewaarborgd.
• Accreditatie
Waarborgkantoren moeten nu geaccrediteerd zijn voor ISO 17020 en ISO 17025. Dit zijn de internationale standaarden voor inspectie-instellingen en laboratoria. In de praktijk waren de waarborgkantoren al geaccrediteerd voor deze normen, maar nu is bij wet geregeld dat deze kantoren aan deze strenge eisen moeten voldoen.
• Samengestelde voorwerpen
De oude regeling stond toe dat edelmetalen werken konden zijn opgevuld met andere materialen mits dat duidelijk te zien was voor de consument. Onder de nieuwe regeling kunnen voorwerpen met een opperlaag van edelmetaal die tenminste 50 micrometer dik is ook gekeurd worden (deze kunnen overigens alleen getest worden middels een destructieve methode), maar deze mogen niet als goud worden aangeprezen. De consument moet de opvulling kunnen zien. Als dat niet zo is wordt er op het voorwerp een venster aangebracht waardoor de opvulling zichtbaar is en wordt het, als de opvulling van edelmetaal is, voorzien van twee keurtekens.
• Last onder dwangsom
Sinds januari 2023 is de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (de nieuwe naam voor Agentschap Telecom) de overheidsorganisatie die toezicht houdt op de naleving van de Waarborgwet. Bij overtreding wordt er in principe geen proces-verbaal meer opgemaakt. De RDI kan wel een last onder dwangsom opleggen. Dat houdt in dat de overtreding binnen een bepaalde termijn ongedaan gemaakt moet worden. Gebeurt dit niet, dan moet een geldsom betaald worden.

Zelf keuren

Een wens van de goudsmedenbranche was het zelf mogen keuren van unica. Aan deze wens is geen gehoor gegeven en dus blijft het verplicht ook unieke sieraden door een waarborginstelling te laten keuren.

Benamingen

Onder de nieuwe Waarborgwet zijn de volgende benamingen van toepassing:
• voorwerpen met een opperlaag van minder dan 50 micrometer (deze opperlaag wordt niet gekeurd): verguld, goldplated, goldfilled, doublé, mesh, PVD(coating), IP-(coating), RGP(coating), HGE (coating), goudkleurig en verzilverd, silverplated, mesh, pleet, zilverkleurig
• voorwerpen met een opperlaag van 50 micrometer of meer (waarvan de opperlaag is gekeurd): voorwerp met een opperlaag van goud/zilver
• massief of hol voorwerp van goud, zilver of platina (gekeurd): gouden/zilveren/platina voorwerp of voorwerp van goud/zilver/platina

Branche doet het goed!

De Nederlandse sieradenbranche houdt zich over het algemeen goed aan de regels, blijkt uit de controleresultaten. Bij de meeste controles worden geen overtredingen geconstateerd. Het zijn vaak branchevreemde partijen en niet in Nederland gevestigde bedrijven en/of websites die zich niet aan de Waarborgwet houden.

Controle op de naleving van de Waarborgwet

De controle binnen de sieraden- en horlogebranche wordt gedaan door de RDI; deze instantie houdt toezicht op de naleving van de Metrologie- en Waarborgwet. Dat betekent dat alle ondernemingen in de branche bezoek kunnen krijgen van een inspecteur.

Wordt een controle van tevoren aangekondigd?

De inspecteurs van de RDI bezoeken steekproefsgewijs wekelijks een aantal bedrijven in de sieraden- en horlogebranche. De controles worden niet van tevoren aangekondigd. Juweliers en goudsmeden kunnen onverwacht met een controle te maken krijgen. Ook sieraden die via websites, leveranciers/groothandels, beurzen, braderieën en markten worden aangeboden worden gekeurd op de vereiste keurmerken. De bevindingen van iedere inspectie worden in een systeem vastgelegd.

Hoe verloopt een inspectie?

Voordat een inspecteur aan een controle begint wordt eerst in het systeem gekeken of de betreffende juwelier in het verleden al eens is gecontroleerd en of er bijzonderheden zijn vastgesteld. Bij binnenkomst toont de inspecteur, die te herkennen is aan zijn blauwe Metrologie en Waarborg-jas, zijn toezichthouderspas. Tijdens de controle wordt er samen met de juwelier een aantal sieraden verzameld. Met een speciale loep wordt gekeken of de vereiste keurtekens in de sieraden staan. Als meer dan tien procent van de gecontroleerde sieraden niet in orde is, dan scoort de juwelier onvoldoende en komt een van de inspecteurs terug voor een hercontrole. Na de controle wordt aan de juwelier gevraagd of hij ook goud inkoopt. Als dat zo is, dan wordt ook meteen de weegschaal gecontroleerd.

Wat wordt er precies gecontroleerd?

Bij een inspectie worden tachtig voorwerpen gecontroleerd. Ook het goud en zilver dat op voorraad is, in de kluis ligt of klaar staat voor een bestelling kan tijdens een controle worden meegenomen. De inspecteur kijkt verder of de sieraden netjes geëtaleerd zijn. Er mag bijvoorbeeld geen onedel metaal tussen het edelmetaal liggen. Ook kijkt hij of de keurtekenkaart in de winkel aanwezig is.

Wanneer vinden de controles plaats?

Controles vinden plaats tijdens kantoor- en winkeltijden. De inspecteurs houden zo veel mogelijk rekening met de juwelier zodat de bedrijfsvoering zo min mogelijk belast wordt. Als een controle niet uitkomt omdat het bijvoorbeeld te druk is in de winkel of omdat er slechts één medewerker aanwezig is, dan wacht de inspecteur. Of hij kijkt in zijn systeem of de juwelier in het verleden al eens is gecontroleerd en of er destijds bijzonderheden zijn vastgesteld. Als bij een eerdere controle met een ‘goed’ is gescoord dan komt hij op een ander moment terug. Bij bedrijven die in het verleden een onvoldoende hebben gescoord is dit niet mogelijk.

Wat gebeurt er als er iets niet in orde is?

Als een inspecteur een sieraad of voorwerp niet vertrouwt dan kan hij dit meenemen en voor nader onderzoek bij één van de twee waarborgkantoren aanbieden. Het waarborgkantoor beschikt over middelen waarmee het sieraad op gehalte gecontroleerd kan worden (de RDI test geen sieraden op gehalte, maar houdt alleen toezicht op de Metrologie- en Waarborgwet).
Bij overtreding van de Waarborgwet wordt er sinds de wetswijziging per 1 juli 2020 in principe geen proces-verbaal meer opgemaakt. De RDI kan de ondernemer wel een last onder dwangsom opleggen. Dat houdt in dat de overtreding binnen een bepaalde termijn ongedaan gemaakt moet worden. Gebeurt dit niet, dan moet de ondernemer een geldsom betalen.

In sommige sieraden kan geen teken geslagen worden. Hoe wordt dat opgelost?

In principe moet in ieder voorwerp een keurmerk geslagen of gelaserd worden. Als dit technisch (of zonder gevaar voor beschadiging) niet mogelijk is of als het voorwerp een bijzondere oudheidkundige waarde heeft, dan kan er een schriftelijk bewijs en een vrijstellingslabel bij de waarborginstelling aangevraagd worden. Op een vrijstellingslabel staan het betreffende keurteken, eventuele bijzonderheden zoals het jaarletter gevolgd door een volgnummer en het verantwoordelijkheidsteken van de aanbieder.

Wie is eindverantwoordelijk?

De ondernemer die een product verkoopt is eindverantwoordelijk en moet er zelf zorg voor dragen dat hij producten verkoopt die gekeurd zijn. Als bij een controle blijkt dat een sieraad of voorwerp niet gekeurd is, dan kan de juwelier het beste contact opnemen met zijn leverancier/groothandel.

Informatie

Meer informatie over de Waarborgwet is verkrijgbaar bij de waarborginstellingen:
– Waarborg Holland, www.waarborg.nl
– Edelmetaal Waarborg Nederland, www.ewnederland.nl

Meer informatie over de naleving van de Waarborgwet: www.rdi.nl