Volgens onderzoek van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) wordt er in Nederland jaarlijks circa 16 miljard euro witgewassen. Dat gebeurt niet alleen in de financiële sector; ook de (detail)handel heeft er in toenemende mate mee te maken. Het is raadzaam de acceptatie van 500 eurobiljetten zoveel mogelijk te beperken.

Witwassen vindt plaats via verschillende kanalen en criminelen gaan steeds op zoek naar nieuwe vormen om hun crimineel verkregen geld wit te wassen. Doordat de financiële sector de afgelopen jaren steeds actiever is geworden in het voorkomen van witwassen, zijn criminelen steeds meer verschoven naar de niet-financiële sector, waaronder de handel in goederen en diensten (de zogenoemde trade based money laundering). Inmiddels wordt handel in goederen en diensten wereldwijd gezien als de zwakste schakel in de strijd tegen witwassen.

Oproep: beperk acceptatie 500 eurobiljet
In juni 2019 hebben de ministers van Financiën en Justitie & Veiligheid het “plan van aanpak witwassen” gepubliceerd, waarin verschillende maatregelen beschreven staan om witwassen tegen te gaan. Eén van de maatregelen is het beperken van de acceptatie van het 500 eurobiljet. Volgens de Nationale Risico Analyse van 2020 is de handel in goederen en diensten namelijk ook in Nederland een van de grootste witwasrisico’s, vooral als het gaat om contante betalingen met hoge coupures. Daarom is het raadzaam om de acceptatie van 500 eurobiljetten zoveel mogelijk te beperken. Dit kan praktisch worden vormgegeven door bijvoorbeeld op websites en in de winkel te melden dat het 500 eurobiljet (in beginsel) niet wordt geaccepteerd. Hiermee dragen bedrijven niet alleen bij aan het voorkomen van witwassen in Nederland maar beperken ze ook de risico’s voor zichzelf.

Bank vraagt identificatie onder € 10.000
Het blijkt dat banken het storten van meerdere 200 of 500 eurobiljetten steeds vaker zien als een witwasrisico en dus als iets wat zij op grond van de Wwft moeten melden bij FIU-Nederland (tenzij ze uit cliëntonderzoek overtuigd worden van het tegendeel). Dat houdt in dat de banken verwachten van de ondernemers die de biljetten storten dat die bijhouden wie van hun klanten met welke biljetten betaald hebben. En dat kan alleen als ondernemers in die gevallen hun klanten identificeren en de biljetten registreren, ook als het om een aankoop van minder dan € 10.000 gaat (de grens waarboven een winkelier op grond van zijn Wwft-verplichtingen bij contante betalingen nu ook al cliëntenonderzoek moet doen).

Verbod contante transacties van € 3000 of meer
Daarnaast wordt er gewerkt aan een wetsvoorstel “Plan van aanpak witwassen” met een verbod op contante betalingen vanaf € 3000,- voor handelaren (beroeps- of bedrijfsmatige kopers en verkopers van goederen). De Raad van State heeft hier inmiddels een advies over uitgebracht dat op dit moment wordt bezien. Het nog niet bekend wanneer het voorstel bij de Tweede kamer zal worden ingediend.

Belang van de ondernemer
Brancheorganisaties hebben gewaarschuwd voor de extra administratieve lasten en handelsbeperkende effecten van deze ontwikkelingen. De witwasrisico’s worden echter als dermate reëel gezien dat het terugdringen daarvan prioriteit verdient. Door mee te gaan in de maatregelen voorkomen ondernemers dat zij onverhoopt zelf de officiële regels overtreden en worden betrokken bij het witwassen van crimineel geld. Met alle morele bezwaren en andere risico’s die dat met zich mee zou brengen wil je als ondernemer niet te maken krijgen.

Meer informatie
Over de Wwft (te lezen met leden-inlogcode)
WODC rapport (zie o.a. p 49 en p 80)
Brochure Eerlijk zakendoen zonder corruptie
Factsheet Witwassen en het 500 eurobiljet